Kun je bakken in extra vierge olijfolie?
Extra vierge olijfolie staat bekend om zijn rijke smaak en gezondheidsvoordelen, maar kan je er eigenlijk veilig mee bakken? Het korte antwoord is: ja, je kunt zeker bakken in extra vierge olijfolie, mits je de juiste technieken gebruikt. Hoewel er veel misverstanden zijn over het rookpunt en de veiligheid, biedt deze olie juist unieke voordelen tijdens het bakken. In dit artikel ontdek je waarom extra vierge olijfolie niet alleen veilig is om in te bakken, maar ook hoe je het beste uit deze veelzijdige olie haalt voor al je kookbehoeften.
Waarom denken mensen dat je niet kunt bakken in extra vierge olijfolie?
Veel mensen hebben geleerd dat je niet moet bakken in extra vierge olijfolie omdat deze bij hogere temperaturen zou verbranden en schadelijke stoffen zou afgeven. Dit idee komt deels voort uit het feit dat extra vierge olijfolie ongefilterd is en kleine deeltjes bevat, zoals plantresten, die gevoeliger zijn voor verbranding. Wanneer deze deeltjes verbranden, kunnen er rook en ongewenste smaken vrijkomen. Bovendien wordt vaak beweerd dat het verbranden van deze deeltjes kankerverwekkend zou zijn.
Jaren geleden, toen ik nog als kok werkte, moest ik een keer snel iets bakken, maar had ik geen geklaarde boter bij de hand. Dus besloot ik extra vierge olijfolie in de pan te doen. Dat werd niet gewaardeerd door de chef. Hij gaf me een uitbrander en legde uit dat je nooit in extra vierge olijfolie moet bakken omdat de kleine deeltjes in de olie verbranden en extreem schadelijk zouden zijn voor je gezondheid. Hij was ervan overtuigd dat het kankerverwekkend zou zijn. Deze correctie stond vanaf dat moment in mijn brein gegraveerd.
Maar had deze chef gelijk, of is dit slechts een mythe? Is bakken in extra vierge olijfolie echt gevaarlijk? In het volgende deel van dit artikel duiken we dieper in de vraag of het mogelijk is om veilig te bakken met extra vierge olijfolie.
Waarom kun je wel bakken in extra vierge olijfolie?
Er bestaat een hardnekkige misvatting dat je niet kunt bakken in extra vierge olijfolie, deels gebaseerd op het idee dat de olie onzuiverheden bevat die sneller verbranden bij hogere temperaturen. Deze deeltjes, zoals kleine plantresten, waren vroeger inderdaad vaker aanwezig in extra vierge olijfolie en konden voor verbranding zorgen tijdens het bakken. Om deze reden wordt vaak afgeraden om in extra vierge olijfolie te bakken. Maar na het kijken van de Keuringsdienst van Waarde (Afl. 4 seizoen 24) kon ik in eerste instantie niet geloven wat ik daar gezien had. Daarin werd namelijk uiteengezet dat men in Italië in vrijwel niks anders bakt dan in extra vierge olijfolie.
Dat is mogelijk omdat extra vierge olijfolie tegenwoordig veel beter gefilterd wordt, waardoor deze deeltjes nauwelijks meer aanwezig zijn. Dit maakt het veilig om de olie te gebruiken voor bakken, zonder dat je je zorgen hoeft te maken over verbranding van vaste deeltjes. Het rookpunt van extra vierge olijfolie ligt rond de 190 tot 210 graden Celsius, wat ruim voldoende is voor de meeste baktoepassingen, mits je de temperatuur goed beheert en de olie niet laat roken.
Bakken in extra vierge olijfolie biedt daarnaast belangrijke voordelen. De olie behoudt veel van zijn gezonde eigenschappen, zoals antioxidanten en enkelvoudig onverzadigde vetzuren, ook wanneer je ermee bakt. Dit maakt het een gezondere keuze in vergelijking met veel andere oliën. Bovendien voegt extra vierge olijfolie een subtiele, maar rijke smaak toe aan je gerechten, wat vooral goed werkt in mediterrane recepten.
Wel blijft het belangrijk om de temperatuur in de gaten te houden en de olie niet te laten verbranden. In het volgende deel van dit artikel bespreken we hoe je veilig en effectief kunt bakken met extra vierge olijfolie.
Wat is het verschil tussen extra vierge olijfolie en milde olijfolie?
Een veelvoorkomend verschil dat mensen willen begrijpen is dat tussen extra vierge olijfolie en milde olijfolie. Hoewel beide van olijven afkomstig zijn, doorlopen ze een heel ander productieproces en hebben ze daardoor verschillende eigenschappen.
Extra vierge olijfolie is de minst bewerkte vorm van olijfolie. Het wordt gewonnen door koude persing van olijven, zonder chemische behandeling of verhitting. Dit behoudt de smaak, geur en voedingsstoffen van de olijf, waaronder antioxidanten en enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Extra vierge olijfolie heeft een rijkere smaak en bevat veel meer natuurlijke stoffen die gezondheidsvoordelen bieden, zoals ontstekingsremmende eigenschappen. Doordat de olie puur is, ligt het rookpunt wat lager, rond de 190-210 graden Celsius, wat betekent dat je de olie moet gebruiken bij matige temperaturen om verbranding te voorkomen.
Milde olijfolie, ook wel geraffineerde olijfolie genoemd, ondergaat een ander proces. Het bestaat meestal uit een mix van geraffineerde olijfolie en een klein percentage extra vierge olijfolie om wat smaak terug te brengen. Bij de raffinage wordt de olie verhit en chemisch behandeld om onzuiverheden te verwijderen en de olie neutraler van smaak en geur te maken. Dit proces zorgt voor een hogere stabiliteit bij verhitting, met een rookpunt rond de 230 graden Celsius, wat het geschikt maakt voor bakken op hogere temperaturen.
Milde olijfolie is geraffineerde olijfolie: wat houdt raffineren in?
Raffineren is een proces waarbij de olijfolie wordt gezuiverd door middel van verhitting en chemische behandelingen om ongewenste stoffen, zoals zuren en onzuiverheden, te verwijderen. Het doel van raffineren is om de olie minder intens van smaak te maken en ervoor te zorgen dat deze langer houdbaar is en stabieler blijft bij verhitting. Maar wat houdt deze chemische behandeling precies in?
Bij het raffineren van olijfolie worden vaak chemicaliën zoals hexaan gebruikt om de olie te ontdoen van onzuiverheden. Daarnaast wordt de olie verhit om de vluchtige stoffen die smaak en geur geven, te verwijderen. Dit proces kan echter een deel van de natuurlijke voedingsstoffen, zoals antioxidanten en polyfenolen, vernietigen. Hoewel de vetstructuur van de olie hetzelfde blijft (voornamelijk enkelvoudig onverzadigde vetzuren), gaan de gezondheidsvoordelen van de natuurlijke stoffen in de olie grotendeels verloren.
Wat doet het raffinageproces met je gezondheid?
Het raffinageproces zelf is niet direct schadelijk, maar doordat veel van de voedingsstoffen verloren gaan, heeft geraffineerde olijfolie minder gezondheidsvoordelen dan extra vierge olijfolie. Bovendien kunnen sporen van chemicaliën, zoals hexaan, achterblijven in de olie, wat een punt van zorg kan zijn voor mensen die op zoek zijn naar zo natuurlijk mogelijke voeding. Hoewel geraffineerde olijfolie veilig is om te consumeren, kiezen veel mensen vanwege de gezondheidsvoordelen liever voor extra vierge olijfolie, die rijker is aan antioxidanten en polyfenolen.
